Öpücük Hastalığı (İnfeksiyöz Mononükleoz)

Öpücük Hastalığı (İnfeksiyöz Mononükleoz)

Epstein-Barr Virüsünün (EBV) etken olduğu, en fazla çocuklarda ve genç erişkinlerde görülen; ateş, lenf bezi büyümesi, boğaz ağrısı veya anjin ile seyreden bir hastalıktır. Monositer Anjin,  Glandüler Ateş gibi isimleri de vardır.

İnfeksiyöz mononükleoz insandan insana tükürük salgısıyla, en çok öpüşme gibi yakın temasla bulaşır. Hastalığın aktif döneminde bulaştırma olasılığı yüksektir. Ayrıca kan ve kan ürünlerinin verilmesiyle de başkalarına bulaşabilir.

EBV ile oluşan bu tür hastalıklar tüm dünyada yaygın olarak görülmektedir.  Küçük yaşlarda genellikle daha hafif seyreder, yaş ilerledikçe özellikle 15-25 yaş grubunda belirtiler daha belirgindir.

Virüsün vücuda girmesinden sonra çocuklarda 10-14 gün, erişkinlerde 30-50 gün içinde hastalık oluşmaktadır. Genellikle başlangıçta 3-5 gün süren hafif baş ağrısı, halsizlik, üşüme, titreme, terleme, ateş basması, bulantı gibi yakınmalar vardır. Sonrasında şiddetli boğaz ağrısı, düşmeyen ateş ve lenf bezi büyüklüğü, ayrıca kas ağrısı, göz arkasında ağrı, öksürük, karında rahatsızlık hissi oluşur. Hastalarda daha çok öğleden sonra ve akşam yükselen 38-39 °C’ye hatta bazen 40 °C’ye çıkan ateş vardır.  10 gün kadar devam edebilir.

Hastalık geçirilince bağışıklık oluşur. Erişkin yaş gurubunda bağışıklık birçok ülkede  %90-95’tir.

Genel olarak toplumda görülme sıklığı mevsimlere göre fazla değişiklik göstermez. Ancak öğrenciler arasında yapılan çalışmalarda ilkbahar ve sonbaharda daha fazla görüldüğü saptanmıştır.

Belirtiler ve Bulgular

Yutakta kızarıklık ve şişlik yanında,  boğazda bademciklerde gri-beyaz tabakalı iltihap, hastaların hemen hemen yarısında görülür. Ateş, boğaz ağrısı ve anjin 7-10 gün kadar sürer. Hastaların bir kısmında yumuşak ve sert damak birleşim yerinde 1-2 mm çapında sayıları 5-20 arasında değişen kızarıklıklar vardır.

Öpücük hastalığında en önemli bulgu boyunda iki tarafta lenf bezlerindeki aşırı büyümedir. En fazla boyunda görülmekle birlikte çene altında, koltuk altı, kasık, göğüs ve karın içinde de lenf bezleri büyüyebilir. Tek veya birden fazla, sert, dokunmakla ağrılı, birbirine yapışık olmayan 2-3 cm boyutunda lenf bezi büyüklükleri şeklindedir. Lenf bezlerinin küçülerek kaybolmaları birkaç hafta sürebilir.

Hastaların akciğer ve kalp muayene bulguları normaldir; yarısında dalakta, on kişiden birinde karaciğerde büyüme bulunur. Daha az olasılıkla sarılık da olabilir. Sarılık veya karaciğer büyüklüğü olsun ya da olmasın, hemen hemen tüm hastalarda karaciğer testleri birkaç hafta süreyle yükselmiş olarak bulunur.

Hastaların bir kısmında gövdede kol ve bacaklarda kırmızı döküntüler olabilir. Ampisilin içeren antibiyotik verilirse, yaygın cilt döküntüsü olmakta ve ilacı kesince geçmektedir.

Tedavi

İnfeksiyöz mononükleozlu hastaların çoğu 2-3 haftada iyileşir.

Tedavi büyük ölçüde destekleyici tedavidir. Hastalığın aktif döneminde yatak istirahati gereklidir. Aspirin ve benzeri ilaçlar ateş ve boğaz ağrısı için verilir. İleri solunum yolu tıkanıklığı, pıhtılaşma bozukluğu, kansızlık gibi bazı ağır komplikasyonlarda kortizon önerilmektedir. 

Virüslere etkili ilaçlarla tedavi bazı olgularda denenmiştir.  Ancak iyileşmeye çok az etkisi olduğu gözlenmiştir.